“Poging tot doodslag gaat te ver, maar vervolging is noodzakelijk” - Sportjurist geeft visie op juridische afhandeling bidonincident Van der Poel

Mathieu van der Poel schreef afgelopen weekend opnieuw geschiedenis met een derde opeenvolgende zege in Parijs-Roubaix. Een prestatie die hem definitief naast de allergrootsten in de annalen van de wielersport plaatst. Zijn triomftocht over de gehavende kasseien van Noord-Frankrijk was niet alleen dominant, maar ook historisch. De Nederlander heerst momenteel als geen ander over het klassieke voorjaar.

Toch ging de aandacht na afloop niet uitsluitend uit naar zijn sportieve meesterschap. Tijdens zijn eenzame vlucht richting de wielerhemel werd Van der Poel opgeschrikt door een gevaarlijk incident dat een ramp had kunnen worden. Terwijl hij met bijna 50 kilometer per uur over het Noord-Franse asfalt suisde, werd hij in het gezicht geraakt door een fles die vanuit het publiek werd gegooid. Het projectiel trof doel. Een schokkend moment, dat hem evengoed zwaar had kunnen verwonden.

Lees ook

VIDEO: Van der Poel bekogeld door bidon gooiende toeschouwer tijdens solo in Parijs-Roubaix

Dat hij zijn lijn hield, zijn kalmte bewaarde en de overwinning veiligstelde, getuigt van een uitzonderlijke mentale en fysieke weerbaarheid. Maar dat het incident zonder gevolgen bleef, is deels toe te schrijven aan puur geluk.

Zoals gisteren gemeld, heeft de dader zich inmiddels gemeld bij de Franse autoriteiten. Wat hem te wachten staat, is nog onduidelijk, maar de discussie over veiligheid langs het parcours is opnieuw opgelaaid.

In een koers die gekend staat om zijn bruutheid en onvoorspelbaarheid, schreef Van der Poel opnieuw een glorieus hoofdstuk. Maar het beeld van een kampioen die onder dreiging van buitenaf zijn triomf moest binnenhalen, zal bijblijven. Het zet aan tot nadenken over de grenzen tussen passie en roekeloosheid langs de kant van de weg.

Wat gaat er nu gebeuren?

Nu de dader van het flesincident tijdens Parijs-Roubaix is geïdentificeerd, lijkt het juridische proces in een stroomversnelling te komen. WielerFlits sprak met sportjurist Ben Leyman om duidelijkheid te krijgen over de mogelijke juridische kwalificaties van het voorval, en over de vraag of de term "poging tot doodslag", zoals Mathieu van der Poel die naar verluidt gebruikte, juridisch standhoudt.

“Voor poging tot doodslag moet er sprake zijn van een duidelijke intentie om te doden”, stelt Leyman. “Dat lijkt me in dit geval een stap te ver. Laten we vooral hopen dat de dader die intentie niet had, en ik ga er eerlijk gezegd ook niet van uit. Volgens Belgische normen is poging tot doodslag dan ook een te zware kwalificatie. Dit zou eerder vallen onder ‘opzettelijke geweldpleging’.”

Leyman trekt een vergelijking met het bekende “opi-omi”-incident in de Tour de France van 2021, waarbij een supporter met een kartonnen bord een massale valpartij veroorzaakte. “In België variëren de straffen voor opzettelijke geweldpleging of mishandeling van acht dagen tot zes maanden cel en/of een boete vanaf 200 euro. Indien met voorbedachten rade gehandeld is, loopt de straf op tot minimaal één maand en maximaal een jaar gevangenisstraf, met een boete van ten minste 400 euro.”

Lees ook

"Van der Poel had Pogacar alsnog gelost in de laatste kasseistroken" - Bruyneel, Hincapie en Martin over het epische duel in Parijs-Roubaix

Hoewel het incident zich in Frankrijk afspeelde, en de zaak daar ook zal worden behandeld, gelden vergelijkbare strafbare feiten en sancties. “Kijk bijvoorbeeld naar de zaak van de dame met het ‘Allez opi-omi’-bordje in 2021,” vervolgt Leyman. “Daar werd het geclassificeerd als onopzettelijke mishandeling. Ze kreeg uiteindelijk een boete van 1200 euro. In dit geval verwacht ik echter een strenger signaal.”

Volgens Leyman is de impact van het incident, dat wereldwijd tot verontwaardiging leidde, niet te onderschatten. “Het gaat hier niet enkel om het fysieke gevaar. Dit incident heeft een bredere maatschappelijke dimensie. Er moet een krachtig signaal komen dat dit gedrag absoluut onaanvaardbaar is. Dit mag niet genormaliseerd worden. Het is tijd dat grenzen worden getrokken.”

Een patroon van misbruik

Het incident met de gegooide fles tijdens Parijs-Roubaix staat niet op zichzelf. Voor Mathieu van der Poel, de kopman van Alpecin-Deceuninck, is vijandig gedrag van toeschouwers inmiddels een terugkerend thema geworden in zijn carrière.

Tijdens de E3 Saxo Classic eerder dit voorjaar, waar Van der Poel op overtuigende wijze de zege greep, werd hij bespuugd door een fan langs het parcours. Volgens Het Nieuwsblad heeft de betrokkene inmiddels een boete opgelegd gekregen. “Ik snap echt niet waarom mensen dat doen,” zei Van der Poel na afloop van de E3 tegen Cycling News. “Het is niet de eerste keer. Tijdens het WK vorig jaar werd ik ook al bespuugd. Ik ben er klaar mee.”

Veel fans kunnen het niet opbrengen om de dominantie van Mathieu van der Poel te waarderen

Hij doelt op het incident tijdens het wereldkampioenschap veldrijden, waar hij tijdens de race meermaals werd bespuugd en bekogeld met bier. Van der Poel liet zich destijds niet onbetuigd en spuugde terug, een zeldzaam moment van frustratie bij de doorgaans beheerste Nederlander. “Ik koers op een bepaalde manier, ja, maar dat mag geen reden zijn om uitgejouwd of aangevallen te worden”, aldus Van der Poel. “Dit hoort niet thuis in de sport. Ik vind dat organisaties hier echt werk van moeten maken. Dit is gewoon onacceptabel.”

Het roept onvermijdelijk herinneringen op aan zijn eigen juridische rel tijdens het WK op de weg in 2022 in Australië. Daar belandde Van der Poel in de cel na een nachtelijke confrontatie met twee tieners die volgens hem herhaaldelijk op zijn hoteldeur klopten. Hoewel de aanklachten later werden afgezwakt en de zaak werd afgehandeld, kreeg hij destijds felle kritiek in de media.

Twee jaar later zijn de rollen omgedraaid. Niet langer onderwerp van controverse, maar slachtoffer van grensoverschrijdend gedrag vanuit het publiek. En hoewel hij op de fiets blijft imponeren, stapelen de incidenten zich op, tot frustratie van een kampioen die liever met de benen spreekt dan met juridische procedures.

Lees ook

Verpest de dominantie van Tadej Pogacar en Mathieu Van der Poel het plezier? "Het frustreert vooral Wout van Aert en bij uitbreiding het hele peloton"

Welke consequenties moeten er volgen?

Wat is een passende straf voor de supporter die een fles naar Mathieu van der Poel gooide tijdens Parijs-Roubaix? Volgens sportjurist Ben Leyman moet de sanctie vooral effect hebben, zonder noodzakelijkerwijs een gevangenisstraf te omvatten.

“Ik pleit in dit soort gevallen altijd voor bemiddeling,” stelt Leyman. “Het zou interessant zijn om te begrijpen met welke intentie deze persoon handelde. Of Mathieu daar zelf behoefte aan heeft, is natuurlijk de vraag. Boetes raken mensen in hun portemonnee, maar hebben vaak weinig blijvend effect. Een taakstraf lijkt me in dit geval een zinnige en proportionele maatregel.”

Leyman wijst er ook op dat veel fans zich onvoldoende realiseren hoeveel opofferingen topsporters maken om op het hoogste niveau te presteren, zeker in een loodzware klassieker als Parijs-Roubaix.

“Supporters beseffen vaak niet hoe intens de voorbereiding is voor zo’n koers. Het is niet zomaar een dag op de fiets. Renners leven hier maanden naartoe, het vergt volledige toewijding. Als iemand onder invloed of uit baldadigheid iets gooit, kan dat al dat werk in één seconde vernietigen. Helaas lijkt niet iedereen zich daarvan bewust.”

Het had bovendien nog veel ernstiger kunnen aflopen. Als Van der Poel door het incident zwaar gewond was geraakt of had moeten opgeven, had dat de zaak juridisch aanzienlijk verzwaard.

“Zodra er sprake is van lichamelijk letsel of verlies van arbeidscapaciteit, kom je in een andere juridische categorie terecht,” legt Leyman uit. “Dan spreken we over verzwarende omstandigheden. Niet alleen verhoogt dat de mogelijke strafmaat, maar het opent ook de deur naar civiele schadevergoedingen. In dat geval moet de dader ook opdraaien voor letselschade en gederfde inkomsten.”

Het blijft voorlopig bij een juridisch staartje, maar de boodschap is duidelijk: wie ingrijpt in een koers, riskeert meer dan alleen een plaatselijke rel. De sportwereld kijkt mee, net als de rechtbank.

Wat gebeurt er nu?

Gezien de brede media-aandacht en de urgentie rond het incident tijdens Parijs-Roubaix verwacht sportjurist Ben Leyman dat de zaak rond de flesgooier een relatief vlot verloop zal kennen – vergelijkbaar met de beruchte “opi-omi”-zaak uit de Tour de France van 2021.

“Het opstellen van een dossier vergt altijd wat tijd,” legt Leyman uit. “De dader heeft zichzelf gemeld, zijn identiteit is inmiddels bekend. Hij of zij wordt verhoord, dat wordt geanalyseerd, en dan kan het dossier relatief snel verwerkt worden. Zeker met de mediadruk denk ik dat er urgentie achter zit, ook om op tijd een duidelijk signaal te kunnen geven.”

Leyman wijst op de precedentwerking van eerdere zaken: “De opi-omi-zaak vond plaats in juli 2021, tijdens de Tour. In december van datzelfde jaar werd al een uitspraak gedaan. Een vergelijkbare termijn lijkt me in dit geval realistisch. Uiteraard moet de betrokkene ook de kans krijgen zich te verdedigen.” De zaak zal vrijwel zeker voor een Franse rechtbank verschijnen.

“Dat lijkt me logisch,” zegt Leyman. “De feiten speelden zich af in Frankrijk, en Parijs-Roubaix is daar een heilige koers. Er is dus niet alleen een juridisch belang, maar ook een cultureel en sportief belang voor Frankrijk om dit serieus te nemen.” Dat de Franse justitie het incident hoog zal opnemen, lijkt voor Leyman een uitgemaakte zaak.

“Het was live op internationale televisie te zien. Ik verwacht absoluut dat het parket een officieel onderzoek instelt. Het zou vreemd zijn als men dit zonder gevolg zou laten. Dit vraagt om een duidelijk signaal.” En hoe dat signaal eruitziet? “Dit zijn onaanvaardbare feiten,” zegt Leyman stellig. “Je kunt niet toelaten dat één individu op deze manier een koers en haar hoofdrolspelers ondermijnt. Dat moet bestraft worden.”

Volgens Leyman zouden meerdere betrokken partijen juridische stappen kunnen overwegen — niet alleen Van der Poel zelf. “De ASO, als organisator, draagt een verantwoordelijkheid voor de veiligheid van renners. Als zoiets gebeurt, kunnen zij ook schade lijden, en dus gerechtelijk optreden. Hetzelfde geldt voor Alpecin-Deceuninck. Maar uiteindelijk zal de renner zelf, als slachtoffer, een centrale rol spelen. En Mathieu was in zijn interviews heel duidelijk: hij wil dat deze zaak wordt vervolgd.”

Op de vraag of er enige link zou kunnen bestaan tussen de dader en een rivaliserend team, wijst Leyman die speculaties resoluut van de hand. “Alleen als je zou aantonen dat de persoon in opdracht van bijvoorbeeld Visma | Lease a Bike handelde, wat me echt absurd lijkt. Integendeel, je zou zelfs kunnen zeggen dat Visma hier onbedoeld imagoschade door lijdt. Maar dat is vergezocht. Het had net zo goed een bidon van een ander merk kunnen zijn. Voor 99 procent van het publiek is dit een individuele actie van een toeschouwer zonder banden met enig team.”

Lees ook

VIDEO | Helper van Mathieu van der Poel breekt hand na botsing met verzorger van Team Visma | Lease a Bike