"Ik kan niet uitleggen wat ik op de weg zie" - Wielrennen opnieuw onder vuur: Duitse documentaire werpt schaduw op schijnbaar schoon peloton

Meer dan tien jaar nadat het Lance Armstrong-schandaal de geloofwaardigheid van het professionele wielrennen bijna deed instorten, staat de sport opnieuw onder druk. Een nieuwe documentaire van de Duitse omroep ARD, Geheim Geval Doping: Im Windschatten (Doping in het geheim: in de slipstream), suggereert dat hoewel de methoden zijn veranderd, de cultuur van valsspelen nog lang niet verdwenen is.

Je zou kunnen zeggen dat het wielrennen nooit echt uit de donkere schaduw van doping is gekomen, altijd geplaagd door geruchten over illegale praktijken. De vraag is alleen: moeten we die verhalen geloven? En als dat zo is, is de sport dan in staat om een nieuw dopingschandaal te voorkomen?

De film brengt getuigenissen van diverse klokkenluiders uit de wielerwereld, onder wie voormalige profs die hun eigen veiligheid op het spel zetten door de waarheid naar buiten te brengen. "Veel mensen zijn bang om te praten," zegt een ex-profrenner. "Ik ken iemand die wilde getuigen, maar kreeg doodsbedreigingen toen de meesterbreinen achter het dopinggebruik ontdekten dat hij zijn mond wilde opentrekken."

Het is een ijzingwekkende herinnering aan hoe diep de wortels van doping nog altijd zitten, ondanks beweringen over een schoner peloton in het post-Armstrong tijdperk. Armstrongs zaak – gebaseerd op EPO, bloedtransfusies en systematisch bedrog – deed de sport op haar grondvesten schudden. Pas toen klokkenluiders zoals Tyler Hamilton naar voren kwamen, werd duidelijk hoe geavanceerd en gecoördineerd de dopingoperaties werkelijk waren. Het biologisch paspoort werd geïntroduceerd en het aantal controles buiten competitie nam toe, maar de nieuwe onthullingen laten zien dat deze maatregelen nog niet afdoende zijn.

Volgens de documentaire wordt EPO nog steeds gebruikt, zij het niet meer in de grote doses van de jaren negentig en begin 2000, maar door middel van microdosering – een techniek die ontworpen is om onder de radar van moderne tests te blijven. Nog zorgwekkender is het ogenschijnlijk wijdverbreide gebruik van Aicar, een stof die moeilijk te detecteren is en enorme voordelen biedt in duursporten.

"Mensen actief in het professionele wielrennen zeggen dat Aicar de favoriete drug was en nog steeds is in het peloton," aldus een klokkenluider.

Aicar verbetert de doorbloeding en kan spiervezels veranderen, wat een onnatuurlijke voorsprong geeft in lange, zware wedstrijden – perfect dus voor wielrennen. Het toenemende gebruik illustreert het voortdurende kat-en-muisspel tussen dopinggebruikers en antidopingautoriteiten. Zoals Oliver Catlin, een Amerikaanse dopingexpert, het zegt: "Als ik een atleet was, zou ik Aicar nemen, wetende dat het verboden is? Of zou ik een vergelijkbare stof gebruiken die nog niet op de lijst staat?"

Zelfs insiders geven toe dat de doos van Pandora nog lang niet gesloten is. "Er is een deur opengezet die nooit volledig dicht is gegaan," zegt Evans, verwijzend naar de dopingcultuur die de sport ooit overspoelde.

De documentaire richt zich niet alleen op de middelen zelf, maar zet ook vraagtekens bij de fysieke mogelijkheden van wat wielerliefhebbers onderweg zien. Pierre Sallet, een expert die al jarenlang de grenzen van menselijke prestaties onderzoekt, is duidelijk: "We kennen de grenzen van het menselijk lichaam. We weten wat iemand wel en niet kan bereiken. Natuurlijk zijn er grijze gebieden, maar op een gegeven moment wordt het zwart-wit en is het simpelweg doping, 100%." Hij voegt toe: "Ik kan niet verklaren wat ik op de weg zie. Een normale mens is tussen 1,60 en 2,20 meter lang, maar de prestaties die we zien zijn soms alsof iemand drie meter lang is."

Niet iedereen is het eens met de stelling dat alle prestatiewinst aan doping te danken is. Sommigen wijzen op technologische vooruitgang, van fietsontwerp tot voeding en data-analyse, als belangrijke factoren. "De belangrijkste innovaties wegen zwaarder dan de voordelen van illegale middelen in het verleden," zegt Filippo Galli, productontwikkelaar bij Colnago. "We hebben het over talloze verbeteringen: materialen, aerodynamica, gewicht, fietscontrole, grip en comfort."