Eerste Amerikaanse Tour de France-winnares Marianne Martin ernstig gewond bij valpartij

Als mensen denken aan Amerikaanse successen in de Tour de France, komen er vaak twee namen bij me op: Greg LeMond en Lance Armstrong. Greg LeMond wordt geroemd als de eerste Amerikaan die de Tour de France won, met drie overwinningen in 1986, 1989 en 1990 en zijn overwinningen die de weg vrijmaakten voor een nieuw tijdperk van Amerikaanse interesse in de sport. Aan de andere kant staat Lance Armstrong symbool voor de donkere kant van het wielrennen. Zijn dopinggebruik bezoedelde niet alleen zijn nalatenschap, maar liet ook een schaduw achter over het wielrennen als geheel.

Maar de realiteit is dat noch LeMond noch Armstrong de eerste Amerikaan was die de Tour de France won. Die eer komt toe aan Marianne Martin, een pionier die in 1984 de eerste Amerikaanse werd die de gele trui droeg en uiteindelijk de Tour de France won. Helaas is Martins verhaal grotendeels in de vergetelheid geraakt, overschaduwd door haar mannelijke tegenhangers, maar haar prestatie blijft een monumentale mijlpaal in de Amerikaanse wielergeschiedenis.

Onlangs is Martins naam echter weer in de schijnwerpers gekomen, niet vanwege haar vergane glorie, maar door een ongeluk met hoge snelheid op de fiets in Colorado.

Eerder deze maand was de 66-jarige Marianne Martin betrokken bij een ernstig ongeluk toen ze afdaalde in Sunshine Canyon, net buiten Boulder, Colorado. Aan de klap hield ze ernstige verwondingen over: een ingeklapte long, een op twee plaatsen gebroken sleutelbeen, 12 gebroken ribben en een hersenschudding.. Martin werd met spoed per ambulance naar het ziekenhuis gebracht, waar ze enkele dagen op de intensieve zorgen lag.

Na de eerste ziekenhuisopname onderging Martin een operatie om pinnen en platen te plaatsen om haar meerdere gebroken ribben goed te kunnen laten herstellen. De verwondingen hebben geleid tot een stortvloed van steun vanuit de fietsgemeenschap, wat heeft geleid tot het aanmaken van een GoFundMe-pagina om te helpen bij haar herstel. De campagne, die vorige week van start ging, heeft al meer dan $16.500 opgebracht, wat het respect en de bewondering benadrukt die velen nog steeds hebben voor de baanbrekende wielrenster.

Marianne Martin werd in 1957 geboren in Michigan en schreef in 1984 geschiedenis toen ze de eerste Tour de France Féminin won. De wedstrijd liep gelijk op met de Tour de France voor mannen, met etappes die twee tot drie uur voor de mannenwedstrijd finishten, waardoor hetzelfde enthousiaste publiek getuige kon zijn van beide wedstrijden. De Tour de France Féminin van 1984 was een zware wedstrijd van 1.080 kilometer, bestaande uit 18 etappes die de renners in iets minder dan 30 uur aflegden.

Martins overwinning, die door wielerfans over de hele wereld werd gevierd, was om verschillende redenen historisch. Ze kwam over de eindstreep bij de Arc de Triomphe in Parijs en werd de eerste Amerikaanse winnaar van een Tour de France-evenement. Maar ondanks deze belangrijke prestatie kreeg het verhaal van Martin niet dezelfde wijdverspreide erkenning als mannelijke overwinningen in de Tour de France. Dus waarom geloven zovelen nog steeds dat Greg LeMond de eerste Amerikaanse winnaar was?

Vrouwenwielrennen werd in de jaren 1980 geconfronteerd met tal van uitdagingen die haar populariteit in de weg stonden. Hoewel Europese toeschouwers de Vrouwentour van harte verwelkomden, had de sport moeite om dezelfde bekendheid en steun te krijgen als het mannenwielrennen. In het bredere sportlandschap stond vrouwensport nog in de kinderschoenen en vrouwelijke atleten stonden vaak in de schaduw van hun mannelijke tegenhangers.

De ongelijkheid in aandacht en financiering leidde tot een gebrek aan media-aandacht, sponsoring en publieke bekendheid. Hierdoor kregen figuren als Marianne Martin niet de erkenning die ze verdienden. De overwinningen van Greg LeMond daarentegen haalden wereldwijd de krantenkoppen, vooral omdat de Tour voor mannen al een gevestigd evenement was met een lange traditie in Europa. Het gebrek aan evenwicht tussen mannen- en vrouwensport in de jaren 1980 biedt een cruciale verklaring voor het feit dat de overwinning van Martin minder bekend is.

De oorspronkelijke Tour de France Féminin duurde slechts vijf jaar, van 1984 tot 1989. De editie van 1984 blijft opmerkelijk omdat deze het meest leek op de structuur van de mannenwedstrijd, zelfs meer dan de huidige Tour de France Femmes. De vrouwenwedstrijd had echter moeite om op gang te blijven door financiële problemen en een gebrek aan consistente steun van wedstrijdorganisatoren en sponsors. Terwijl het mannenwielrennen de krantenkoppen bleef halen tijdens de Tour de France, ging het vrouwenwielrennen een onzekere toekomst tegemoet.

Pas in 2022 werd de Tour de France Femmes geïntroduceerd als officiële tegenhanger van de mannenwedstrijd. Zelfs dan is de moderne versie aanzienlijk korter, met slechts acht etappes, vergeleken met de drie weken durende manneneditie. In tegenstelling tot 1984 loopt de Tour voor vrouwen niet langer samen met die voor mannen, maar vindt deze een maand later plaats in augustus. Het lange gat tussen de twee versies van de wedstrijd heeft vragen opgeroepen over de inzet voor vrouwenwielrennen van de bestuursorganen van de sport.

Er zijn verschillende redenen waarom de Tour de France Femmes er tientallen jaren over heeft gedaan om terug te keren. In het verleden had vrouwenwielrennen moeite om sponsoring en media-aandacht te krijgen. Het gebrek aan financiële steun maakte het moeilijk om spraakmakende wedstrijden voor vrouwen te organiseren en organisatoren waren huiverig om evenementen aan te nemen waarvan ze vreesden dat ze niet genoeg inkomsten zouden genereren.

De introductie van de Tour de France Femmes is een bemoedigende stap in de goede richting, maar de acht etappes tellende wedstrijd is nog steeds niet wat veel fans en rensters ervan verwachten. Legendarische vrouwelijke wielrensters zoals Marianne Vos, vaak beschouwd als de grootste ooit, misten de kans om deel te nemen aan een volledige Tour tijdens hun topjaren. Vos, die een glansrijke carrière heeft met drie overwinningen in de Giro d'Italia en talrijke wereldtitels, kreeg pas in 2022 de kans om voor het eerst de gele trui te dragen, bijna twee decennia na haar profdebuut. Voor een renster met haar legendarische status is dit een deel van haar palmares dat ze buiten haar schuld heeft gemist.

Afgezien van het verschil tussen mannen en vrouwen, was wielrennen in de jaren 80 een heel andere sport. De fietsen, veiligheidsmaatregelen en racestrategieën van de jaren 80 weken sterk af van die van vandaag. Renners reden op fietsen met een stalen frame, aanzienlijk zwaarder dan de koolstofvezel modellen die tegenwoordig worden gebruikt. De veiligheidsuitrusting was ook minimaal en helmen werden pas decennia later verplicht. De parcoursen waren vergelijkbaar met die van tegenwoordig, maar ze hadden geen veiligheidsvoorzieningen en aanpassingen aan de route zoals we die tegenwoordig kennen. Renners zoals Martin navigeerden over het uitdagende terrein met minder ondersteuning en minder middelen dan de professionele wielrenners van vandaag, wat hun prestaties nog opmerkelijker maakt.

De langzame ontwikkeling van vrouwenwielrennen staat in contrast met andere sporten, waar vrouwenversies van belangrijke competities zich sneller hebben ontwikkeld. In het tennis bijvoorbeeld omvatten de Grand Slam-toernooien al decennialang vrouwentoernooien en Wimbledon kende in 2007 een gelijk prijzengeld toe aan mannen en vrouwen. Vrouwenmarathons werden in de jaren 1980 geïntroduceerd en vrouwenvoetbal heeft de afgelopen jaren een snelle groei doorgemaakt, vooral met de wereldbeker voor vrouwen die wereldwijd erkenning kreeg.

Hoewel de vooruitgang in de vrouwensport ongelijkmatig is geweest, luidt de terugkeer van de Tour de France Femmes een nieuw hoofdstuk in de wielersport in. Het is een erkenning van de bijdragen van pioniers als Marianne Martin, die herinnerd moet worden als een legende in de Amerikaanse sport. Haar overwinning in 1984 zette de toon voor de ontwikkeling van het vrouwenwielrennen, ook al duurde het tientallen jaren voordat de sport haar achterstand inhaalde.

De overwinning van Marianne Martin in 1984 zou erkend moeten worden als een mijlpaal in de Amerikaanse sport. Als eerste Amerikaanse die de gele trui won, sloeg Martin een nieuwe weg in en effende ze het pad voor toekomstige generaties vrouwelijke wielrensters. Haar verhaal herinnert ons aan het belang van gelijke vertegenwoordiging in de sport en de noodzaak om het vrouwenwielrennen te steunen om ervoor te zorgen dat de sport blijft groeien en de erkenning krijgt die het verdient.

Het is een echte schande dat renners in ongenade met een door doping aangetaste carrière nog steeds in de publieke belangstelling staan, maar dat er niet genoeg over echte grootheden als Martin wordt gesproken. De wederopstanding van de Tour de France Femmes is een positieve stap, maar de reis is nog lang niet ten einde. De steun voor evenementen als deze moet blijven groeien, zodat toekomstige kampioenen kunnen bloeien en de nalatenschap van pioniers als Marianne Martin wordt geëerd. Het recente ongeluk van Martin en de crowdfunding oproep om haar herstel te steunen, zijn aangrijpende herinneringen aan haar blijvende invloed en het respect dat ze nog steeds afdwingt binnen de wielergemeenschap.