ANALYSE: Mathieu van der Poel vs Wout van Aert - Een eeuwige rivaliteit!

Nederland vs België, weg vs cyclocross, Mathieu van der Poel vs Wout van Aert. Een rivaliteit met een 13-jarige geschiedenis die vele aspecten van het wielrennen overstijgt en ons Portugese zusterkanaal Ciclismoatual heeft zich in de rivaliteit verdiept.

We zouden het wel eens over twee landgenoten kunnen hebben. In werkelijkheid werd Mathieu van der Poel in januari 1995 in België geboren in Kapellen, een stad in de provincie Antwerpen op slechts 40 kilometer van Herentals, waar Wout van Aert in september 1994 werd geboren. Maar terwijl Wout van Aert (een atleet van de eerste generatie als je zijn vervreemde oom Jos Van Aert, die ook profwielrenner was, niet meetelt) besloot om zijn vaderland te vertegenwoordigen, besloot Mathieu van der Poel (een atleet van de derde generatie, kleinzoon van Raymond Poulidor, voormalig Vuelta-winnaar en drievoudig Tour-renner, en zoon van Adrie van der Poel, winnaar van Luik-Bastenaken-Luik, Ronde van Vlaanderen en één keer wereldkampioen Cyclocross) besloot om het land van zijn vader en een groot deel van zijn familie te vertegenwoordigen, Nederland.

In de huidige wielerwereld is er geen grotere parallel en geen intensere rivaliteit dan deze. Als we het hebben over de grote sterren in het moderne wielrennen, verwijzen we altijd naar de "Grote 4" (Tadej Pogacar, Jonas Vingegaard, Remco Evenepoel en Primoz Roglic), maar we kunnen deze gedachte nooit afsluiten door de andere twee grote namen in het hedendaagse wielrennen buiten beschouwing te laten: Mathieu van der Poel en Wout van Aert.

Het zat er dik in. Van jongs af aan blonken ze allebei uit in cyclocross, een sport met grote historische wortels in de landen die ze allebei vertegenwoordigen. Het pad en de opkomst van deze twee grote namen is zo vergelijkbaar dat ik, om het verhaal tussen hen te vertellen, terug moet gaan naar 2011. Mathieu van der Poel had een absoluut dominant jaar in het cyclocross bij de junioren

Maar een head-to-head tussen de twee is nog zacht uitgedrukt. Want in werkelijkheid hebben we het over twee namen die de sport hebben gedomineerd sinds ze de Elite-divisie bereikten. Om je een idee te geven van hun dominantie. Van der Poel won 161 veldritten tijdens zijn carrière, terwijl van Aert er 85 won. Alles bij elkaar wonnen ze tussen de 60%-70% van alle wedstrijden waaraan ze deelnamen.

Als het gaat om grote titels in de disciplines, vallen ze op omdat ze 9 van de laatste 10 wereldtitels hebben gewonnen, de uitzondering op de regel was in 2022 toen Tom Pidcock won, waaraan beide rivalen niet deelnamen. De trend is dat zowel in termen van overwinningen en head-to-head prestaties, Wout van Aert een voordeel had in een eerder stadium van hun carrière toen beiden zich volledig toelegden op het veldrijden, en naarmate ze beiden de overstap maakten naar de weg begon Mathieu van der Poel de weegschaal in zijn voordeel te doen doorslaan in het veldrijden.

Hoewel Mathieu van der Poel in 2014 begon met wedstrijden op de weg en Wout van Aert in 2013, was het pas in 2019 dat beiden zich volledig gingen toeleggen op de weg en pas vanaf dat moment begonnen ze gerenommeerde resultaten te behalen, waarbij de Nederlander toetrad tot het Corendon - Circus team en de Belg toetrad tot Team Jumbo Visma (nu Team Visma | Lease a Bike, waar hij nog steeds zit).

Op de weg zetten de twee renners hun successen in het cyclocrossen voort en vielen ze al snel op als twee van de belangrijkste figuren in het peloton. Al in 2019 begonnen we de belangrijkste verschillen in de vaardigheden van beide wielrenners op te merken. Van der Poel viel op door het winnen van klassiekers zoals de Amstel Gold Race en de Dwars door Vlaanderen, evenals een 4e plaats in de Ronde van Vlaanderen (die hij later drie keer zou winnen, de eerste in 2020), terwijl Wout van Aert de sprint en tijdrit won in het Criterium du Dauphine en de Tour de France, evenals een Top 10 in Milaan-Sanremo, die hij ook won in 2020 in een van de langste wedstrijden ooit: met een totaal van 305 km (!!).

Mathieu van der Poel onderscheidt zich als een man van de eendagsklassiekers. Hij heeft een groot vermogen om korte maar veeleisende beklimmingen en zeer oneffen terrein te overwinnen, iets wat hij al heeft meegekregen uit het veldrijden. Wout van Aert daarentegen is veelzijdiger in de zin dat hij zich goed verdedigt op het terrein waar van der Poel sterk is, maar ook de extra's heeft om sterker te zijn in etappekoersen, die een hoog fysiek niveau vereisen over meerdere opeenvolgende dagen, evenals zijn pure kracht in tijdritten die hem al verschillende medailles opleverden in Wereldkampioenschappen, Europese Kampioenschappen en de Olympische Spelen.

En over wereldkampioenschappen gesproken, hoewel Wout van Aert meerdere keren de paal raakte, was het Mathieu van der Poel die het voor elkaar kreeg om foutloos te blijven (in tegenstelling tot bij het cyclocross, waar beiden de regenboogtrui hebben gedragen). Het was op de wereldkampioenschappen van 2023 in Glasgow, op een regenachtige augustusdag, dat we een van de meest felbevochten wedstrijden van recente wereldkampioenschappen hadden. In een groep van vier renners die de twee rivalen bevatte, evenals voormalig wereldkampioen Mads Pedersen en nu regerend wereldkampioen Tadej Pogacar, was het van der Poel die een beslissende slag sloeg op 27 kilometer van de finish en van Aert was zijn meest directe achtervolger (interessant is dat deze groep van vier renners bestond uit de eerste vier geklasseerden in de Ronde van Vlaanderen datzelfde jaar, alleen in een andere volgorde). Van der Poel toonde een geweldige vorm, maar had het allemaal weg kunnen gooien toen hij in de voorlaatste ronde van het circuit van Glasgow ten val kwam, maar het was allemaal slechts schrikken en de Nederlander versloeg de Belg uiteindelijk met 1m37s en werd daarmee de eerste renner die tegelijkertijd wereldkampioen op de weg en cyclocross werd.

Op het gebied van monumenten is de trend de laatste jaren duidelijk in het voordeel van Van der Poel, niet alleen vanwege het grotere aantal deelnames, maar ook vanwege directe head-to-head overwinningen, zoals het fantastische duel dat de twee uitvochten op de Poggio in de 2023 editie van Milaan-Sanremo. De Nederlander bewees opnieuw sterker te zijn op de korte, explosieve beklimmingen en liet een groep van drie renners achter zich, waaronder de altijd aanwezige Belgische Tadej Pogacar en de verrassende Filippo Ganna, die de prestatie van zijn leven leverde in zijn thuiswedstrijd en de tweede plaats stal van van Aert in de sprint. In dit veld heeft van der Poel het verschil gemaakt met van Aert (en de rest van de concurrentie) en is hij de absolute dominante factor van de kasseiklassiekers geworden dit seizoen. Hij heeft al het record van overwinningen in de Ronde van Vlaanderen geëvenaard en dit jaar voegde hij ook de Parijs-Roubaix toe aan Vlaanderen (die hij voor het tweede jaar op rij won) terwijl Wout van Aert, ondanks al het potentieel dat hij heeft laten zien, nog niet verder is gekomen dan Milaan-Sanremo in 2020.

Voor de Grote Rondes is het een ander verhaal: Wout van Aert kwam vroeg binnen in de World Tour, waardoor hij sneller toegang kreeg tot de Grote Rondes, terwijl Mathieu van der Poel zijn Corendon-ploeg wildcards voor de Grote Rondes zag mislopen. De realiteit van de twee sterren is verschillend als het gaat om de Grote Rondes. Van Aert maakt deel uit van een team dat strijdt voor het algemeen klassement en heeft de "verplichting" om constant vooraan in het peloton te zitten naast zijn kopman, en af en toe heeft hij zijn kansen om zich te laten zien, of het nu in tijdritten is, in het hooggebergte, zoals toen hij een etappe won met een passage op de Mont Ventoux, of in de mythische sprint op de Champs-Elysées in Parijs. Wout van Aert heeft al een Groene Trui gewonnen in de Tour van 2022, terwijl hij tegelijkertijd Jonas Vingegaard naar zijn eerste Tour de France overwinning sleepte en Tadej Pogacar loste in het hooggebergte. Wout van Aert was ook heel dicht bij het winnen van de Puntentrui (praktisch gegarandeerd) en de Bergtrui (hij bevond zich in een bevoorrechte positie) in de laatste editie van de Ronde van Spanje, totdat hij viel in een afdaling in etappe 16 die de renners naar de meren van Covadonga bracht, en uiteindelijk de wedstrijd moest verlaten en een einde maakte aan zijn wegseizoen.

Wat Mathieu van der Poel betreft, zijn geschiedenis is veel korter als het gaat om de Grote Rondes. Hij heeft slechts één Tour-overwinning, op de beroemde Mur de Bretagne (die terugkomt in de editie van 2025 van de Tour de France) en een overwinning in de openingsetappe van de Ronde van Italië van 2022, die hem destijds de roze trui opleverde voor de drie dagen dat de Giro op Hongaars grondgebied was. In de afgelopen jaren, ondanks zijn status als kopman binnen Alpecin en het hebben van minder verplichtingen dan zijn rivaal om elke dag te werken voor een renner die strijdt voor het algemeen klassement, is de Nederlander pas op de voorgrond getreden toen hij zijn ploegmaat Jasper Philipsen herhaaldelijk naar etappe-overwinningen lanceerde, evenals de Groene Trui die hem ontglipt.

Niet alleen in het wegwielrennen en het cyclocross zien we de twee sterren in actie. Ook in Gravel, een snelgroeiende sport met een racestijl die een beetje een mix is tussen wegwielrennen en cyclocross, beginnen we de aanwezigheid van Mathieu van der Poel en Wout van Aert al te voelen. Niet dat ze de normale wedstrijdkalender volgen, niet in het minst omdat de grote evenementen in Gravel samenvallen met het wegseizoen, dat hun prioriteit heeft. Het is gebruikelijker om mensen als Alejandro Valderde, Greg van Avermaet of Jan Bakelants in Gravel te zien, die hun wegcarrière hebben beëindigd en meer voor hun plezier koersen dan voor contractuele verplichtingen. In de nabije toekomst zal het steeds gebruikelijker worden om deze overgangen te zien bij profs aan het einde van hun carrière, zoals Romain Bardet in 2025. Misschien zien we ooit de fulltime overstap van Van der Poel en Van Aert, maar voorlopig hoeven we alleen nog maar van ze te genieten op het WK. Toch is het indrukwekkend dat Mathieu van der Poel, ondanks het feit dat het elk seizoen maar eenmalig is, al de wereldtitel Gravel heeft gewonnen in wat pas het derde wereldkampioenschap in de geschiedenis van de sport was, nadat hij in 2022 al 3e was geworden. Wout van Aert was minder aanwezig op het WK 2023 en eindigde op de 8e plaats, 6 minuten achter winnaar Matej Mohoric.

Wat mountainbiken betreft, is van Aert niet actief op competitief niveau. Mathieu van der Poel daarentegen heeft slechts aan een paar wedstrijden deelgenomen, maar zijn hoogtepunt is een XCO Europees Kampioenschap dat hij in 2019 won. Mathieu heeft ook publiekelijk zijn wens bekend om deel te nemen aan de wereldkampioenschappen mountainbiken in 2025, tot het punt dat hij zijn eigen aanwezigheid in de volgende Tour de France in twijfel trekt om ervoor te zorgen dat hij de Regenboogtrui wint in de vierde verschillende fietsdiscipline, iets wat ongekend is in de geschiedenis van het mannenwielrennen, gezien het feit dat Pauline Ferrand-Prevot het al voor elkaar heeft gekregen aan de vrouwenkant, nadat ze in 2014 zelfs de weg-, veldrit- en mountainbiketitels tegelijkertijd in handen had, evenals het winnen van het allereerste wereldkampioenschap gravel in 2022.

Tot slot, omdat we het over alle aspecten van het wielrennen hebben, is het ook de moeite waard om te vermelden dat noch Van der Poel noch Wout van Aert aan baanwedstrijden meedoen.

In de head-to-head is de trend dat Wout van Aert superieur was aan Mathieu van der Poel in de periode dat ze zich allebei uitsluitend op het cyclocrossen richtten, maar na de overgang naar de weg begonnen we de balans te zien doorslaan in het voordeel van Mathieu van der Poel.

Het feit dat Van Aert meer verplichtingen heeft bij de Visma-ploeg, terwijl van der Poel de vrijheid heeft om zijn eigen kalender op te bouwen bij Alpecin, stelt de Nederlander in staat om zich veel meer te richten op zijn grote doelen en dus meer ruimte te hebben om zijn conditie te beheren voor andere disciplines zoals cyclocross en af en toe gravel en mountainbiken;

Een andere zeer opvallende trend is dat Van Aert veruit superieur is als het gaat om etappekoersen, die een hoog fysiek niveau vereisen over meerdere opeenvolgende dagen, terwijl van der Poel sterker is in eendagskoersen.

In het algemeen is Wout van Aert veel completer dan van der Poel omdat hij een renner is die in staat is om mee te doen in elk type etappe: hij verdedigt zich aanzienlijk beter dan van der Poel in de bergen, hij is een uitstekende tijdrijder en hij is ook zeer capabel in de sprint. Van der Poel daarentegen is sterker op korte, explosieve beklimmingen en in kasseikoersen (waar van Aert ook goed verdedigt, maar niet met hetzelfde vermogen).

Uiteindelijk moet de weegschaal doorslaan in het voordeel van Mathieu van der Poel, omdat hij qua resultaten van Aert in vrijwel elk aspect van elke discipline overtreft. Hij heeft meer wereldtitels in het cyclocrossen, een discipline waarin ze allebei een langere periode van hun carrière hebben gereden, hij was wereldkampioen op de weg, in tegenstelling tot van Aert, en hij is ook de regerend wereldkampioen gravel en de houder van 6 monumenten tegenover slechts 1 voor van Aert.

Nu ze allebei op het hoogtepunt van hun carrière staan, is het mogelijk dat we nog meer hoofdstukken aan dit verhaal kunnen toevoegen, maar het lijkt moeilijk om de huidige trend te keren dat beide wielrenners geen grote veranderingen in hun carrière plannen.