ANALYSE | Van solo naar team: Hoe wielerteams de afgelopen 100 jaar zijn geëvolueerd

Professioneel wielrennen heeft een complete transformatie ondergaan sinds de eerste Tour de France in 1903. Naast de voor de hand liggende vooruitgang in technologie en prestaties, heeft de evolutie van de teams, inclusief hun financiële structuren, sponsormodellen en ondersteuningssystemen, de sport veranderd in iets dat volledig onherkenbaar is van hoe het 100 jaar geleden was.

Van de onafhankelijkheid van de eerste renners tot de bedrijfsachtige machinale teams van het heden. Vandaag gaan we onderzoeken hoeveel wielerteams er veranderd zijn in de afgelopen 100 jaar en waarom het nu heel erg een teamsport is. En we vragen ons af wie de nummer 1 van de sport zou zijn als wielrennen nog steeds zo'n individuele sport was?

Bescheiden begin

De eerste Tour de France was zo rauw als het maar zijn kon. Stel je een renner voor die nu in zijn eentje aan de Tour deelneemt, zonder mechanieker of voedingsdeskundige, laat staan een teambus, om hem onderweg te ondersteunen. De kans dat hij Parijs zou halen is zo goed als nihil, maar honderd jaar geleden was wielrennen nog een solosport.

De deelnemers waren volledig op zichzelf aangewezen om het parcours van 2.428 kilometer, verdeeld over zes etappes, af te leggen. De uitrusting was rudimentair, de wegen waren slecht onderhouden en de renners hadden vaak hun eigen reserveonderdelen en voedsel bij zich. We kunnen ons niet voorstellen dat Tadej Pogacar of Jonas Vingegaard het leuk zouden vinden om een wiel door de Pyreneeën te dragen. Overwinnen was niet alleen een kwestie van fysieke kracht, maar ook een test van hoe vindingrijk een renner kon zijn. Voor de meesten was persoonlijke glorie de belangrijkste motivatie, aangezien de bescheiden prijzen die door wedstrijdorganisatoren werden aangeboden weinig financiële stimulans boden.

Lees ook

Michael Boogerd over Tadej Pogacar: "Ik denk niet dat we volgend jaar weer zo'n extreme dominantie zullen zien"

Wat is er veranderd?

Tegen de jaren 1930 begon het landschap van het professionele wielrennen te veranderen. Teams georganiseerd door nationale bonden werden een normaal evenement zoals de Tour de France, en voor het eerst konden renners rekenen op externe steun. Deze ploegen werden vaak gefinancierd door fietsfabrikanten en lokale bedrijven, wat het begin betekende van sponsoring in de wielersport. Toch waren de middelen beperkt en renners zorgden vaak zelf voor reparaties, voeding en logistiek. Succes bleef grotendeels een individueel streven, waarbij teamwork en hulp van buitenaf slechts een minimale rol speelden. Maar de dingen stonden op het punt te veranderen.

Het naoorlogse tijdperk bracht aanzienlijke vooruitgang in de structuur van de ploegen en hun middelen. De introductie van handelsploegen, gesteund door commerciële entiteiten, luidde een nieuw tijdperk van professionalisme in dat de wielersport nog nooit eerder had gezien. Tegen de jaren 1970 begonnen wielerploegen te opereren met een niveau van organisatie dat de groeiende commerciële interesse in de sport weerspiegelde, en sponsors zagen het potentieel voor merkbekendheid via wedstrijden op televisie en iconische evenementen zoals de Tour de France.

Teams werden uitgebreid met de rollen die we nu kennen, zoals directeuren, mecaniciens en soigneurs, die renners strategische begeleiding, technische ondersteuning en fysieke verzorging boden tijdens races. Dankzij innovaties zoals de ploegleiderswagen konden managers real-time assistentie en tactisch advies geven tijdens wedstrijden, waardoor de dynamiek van de sport drastisch veranderde.

Lees ook

Wielercomentator over Vingegaard: "Als je Jonas vergelijkt met Tadej, lijkt hij fysiek een stuk fragieler, bijna als een vogelverschrikker naast een gespierde reus"

Moderne wielerploegen hebben professionaliteit naar een geheel nieuw niveau getild en lijken op multinationals. Budgetten voor topteams zoals de INEOS Grenadiers en UAE TeamEmirates bedragen nu meer dan 50 miljoen per jaar, waarvan een aanzienlijk deel wordt gefinancierd door hoofdsponsors. Volgens rapporten van de UCI maakt sponsoring tot 70% uit van het budget van een professionele ploeg, wat de commerciële aard van het hedendaagse wielrennen onderstreept. We zijn nu op een punt aanbeland in de sport waar een hoofdprioriteit voor een team het binnenhalen van sponsors is, anders zullen ze simpelweg nooit hun weg naar voren in het peloton vinden. Tegelijkertijd moeten ploegen ook prioriteit geven aan UCI-punten om hun WorldTour-licentie veilig te stellen of te bemachtigen en het is ongelooflijk moeilijk om dit te doen zonder substantiële financiële steun van sponsors.

Moderne teams zoals UAE Team Emirates zijn onherkenbaar van de originele Grand Tour-selecties

De ploegen van tegenwoordig zijn ook veel groter en gespecialiseerder dan die van vroeger. Een typische WorldTour-ploeg heeft niet alleen renners in dienst, maar ook een breed scala aan ondersteunend personeel, waaronder niet alleen degenen die je in de ploegauto ziet, maar ook voedingsdeskundigen, fysiologen en sportwetenschappers. Deze experts analyseren gegevens van trainingen en wedstrijden om strategieën te verfijnen en prestaties te maximaliseren. De introductie van vermogensmeters, draagbare technologie en geavanceerde communicatiemiddelen heeft de manier waarop teams werken verder gerevolutioneerd, waardoor ze in realtime datagestuurde beslissingen kunnen nemen. Sommige van deze woorden en ideeën zouden honderd jaar geleden zelfs de best voorbereide renners volledig vreemd zijn geweest.

Lees ook

Coach Mads Pedersen: "We hebben misschien niet hetzelfde talent als Van Aert & Van der Poel, maar ze zijn zeker te kloppen"

Dan is er nog de rol van de media, wiens betrokkenheid niet onderschat kan worden. Teams hebben nu speciale communicatiemedewerkers in dienst om hun aanwezigheid in de sociale media te beheren en met fans te communiceren. Dit allemaal om ervoor te zorgen dat ze hun sponsors tevreden houden en nieuwe sponsors aantrekken. In de begindagen van het wielrennen was de media-aandacht beperkt tot wedstrijdverslagen in kranten, maar tegenwoordig zijn live-uitzendingen het absolute minimum dat fans verwachten. Afan pakken hun telefoon, openen sociale media en kunnen communiceren met hun favoriete renners op hun of kijken naar documentaires achter de schermen om ze nog dichter bij de actie te brengen dan ooit tevoren.

Hoe zouden Tadej Pogacar, Jonas Vingegaard en Remco Evenepoel het doen in de Tour de France zonder een team achter zich?

De eerste Tour de France vergelijken met wat we vandaag de dag zien is letterlijk twee verschillende sporten vergelijken. Oké, je zou hetzelfde kunnen zeggen over de meeste sporten, maar als je dieper kijkt, is wielrennen een van de sporten die het meest veranderd is. Het was ooit een echte solosport, nu is het een sport waarbij het onmogelijk is om mee te doen zonder een team van honderden medewerkers.

In 1903 reden renners vaak individueel of in losse teams met minimale middelen. Vandaag de dag bestaan teams uit tot wel 30 renners ondersteund door uitgebreid personeel en werken ze met budgetten van meerdere miljoenen euro's. De integratie van ondersteunende systemen, van teamchefs tot medisch personeel, laat zien hoe ver de sport is gekomen in het prioriteit geven aan het welzijn en de prestaties van renners. Het is zeker lang geleden dat een blikje cola en sigaretten voldoende waren!

Het is moeilijk te bevatten hoeveel voorbereiding er in één race gaat zitten. Binnen één team moeten managers en bazen mensen uit alle hoeken van de wereld bijeenbrengen, wat een logistieke nachtmerrie is omdat ze honderden mensen proberen te organiseren rond één doel: winnen. En dan hebben we het nog niet eens gehad over de technologische en wetenschappelijke aspecten van de sport, want sportwetenschappers en teamartsen ontdekken voortdurend nieuwe manieren om de prestaties, de training en het herstel van renners te verbeteren. Natuurlijk hebben scenario's zoals de de huidige koolmonoxidecontroverse een donkere wolk over dit aspect van de sport geworpen, maar voor het grootste deel is sportwetenschap een opmerkelijke weerspiegeling van de menselijke evolutie.

Lees ook

Edward Planckaert: "Als je Jasper Philipsen & Mathieu van der Poel in de ploeg hebt, steekt de rest boven zichzelf uit"

Ondanks deze vooruitgang blijft de essentie van wielrennen hetzelfde: het is nog steeds een test van hoe ver iemand zichzelf kan pushen op de fiets. De manieren waarop renners zich voorbereiden op de ultieme fysieke test zijn echter aanzienlijk geëvolueerd. Marginale winst, een filosofie die populair is gemaakt door teams als de INEOS Grenadiers, vat de moderne benadering van prestaties samen. Teams analyseren nu elke mogelijke factor, van aerodynamica tot slaappatronen, in hun zoektocht naar de overwinning. Deze nauwgezette aandacht voor details zou in het begin van de 20e eeuw ondenkbaar zijn geweest, maar nu kun je absoluut niet meer zonder.

Een van de meest opvallende aspecten van het moderne wielrennen is het niveau van samenwerking en communicatie binnen teams. Als we TadejPogacar op onze tv-schermen het peloton zien verscheuren met een aanval, zijn er een aantal instanties achter de schermen die dat mogelijk maken. Ja, hij heeft ongelooflijk talent, maar had hij dat kunnen doen zonder een team achter hem? Absoluut niet.