Pedal Punditry #11 - De chaos rondom Juan Ayuso, UAE Team Emirates en de Vuelta a Espana

UAE Team Emirates heeft tot nu toe een bijna perfect seizoen gehad, maar achter het veelgeprezen succes en de overvloed aan middelen liggen persoonlijke ambities. Het team bevindt zich op de grens van wat het aankan als het gaat om het tevreden houden van zijn vele kopmannen, en een van hen is zeker het onderwerp van serieuze discussie. In deze aflevering van Pedal Punditry bespreek ik de complexe positie van Juan Ayuso bij UAE Team Emirates en hoe de Vuelta a Espana de katalysator kan zijn voor nog meer chaos. Bron: CyclingUpToDate.

Dit stuk is geschreven op 5 augustus. Op het moment van schrijven is gemeld dat Ayuso niet aan de Vuelta a Espana zal deelnemen, maar dat hij als eerste reserve klaarstaat voor het geval iemand uit de selectie ziek wordt of geblesseerd raakt in de aanloop naar de wedstrijd. Alle argumenten worden gepresenteerd binnen deze tijdlijn, die, hoewel onwaarschijnlijk, in de komende weken zou kunnen veranderen.

Het eerste en belangrijkste stukje van deze intrigerende puzzel is Juan Ayuso zelf. De 21-jarige Spaanse klimmer, die vlak voor de start van La Vuelta 22 jaar wordt, was al een indrukwekkende renner in de juniorenrangen. In 2020 won hij beide nationale titels, en in zijn eerste jaar als onder-23-renner met Team Colpack domineerde hij de Giro d’Italia voor beloften, waar hij won van Tobias Johannessen en Henri Vandenabeele. Zijn talent was onmiskenbaar, en op dat moment waren verschillende WorldTour-teams al op zoek naar een van de meest veelbelovende renners voor de komende jaren. UAE Team Emirates ging een stap verder en bood aan zijn contract af te kopen, zodat hij halverwege het seizoen meteen kon worden gecontracteerd.

Ayuso vierde zijn nieuwe contract in juni 2021, en binnen een maand behaalde hij, op 18-jarige leeftijd, bijna zijn eerste profzege in een WorldTour-peloton tijdens de Prueba Villafranca. In 2022 werd hij vijfde in de Volta a Catalunya, vierde in de Ronde van Romandië en pakte hij zijn eerste profzege op het Circuito de Getxo. Dit leverde hem zijn debuut op in de Vuelta a Espana, waar hij op 19-jarige leeftijd derde werd in het algemeen klassement, achter Remco Evenepoel en Enric Mas. Daarmee schreef hij geschiedenis door de jongste man op het podium in de Vuelta ooit te worden en de op één na jongste podiumfinisher in een Grote Ronde, alleen achter Henri Cornet, die slechts een paar dagen jonger was toen hij hetzelfde deed in de Tour de France van 1904. Het potentieel van Ayuso werd hiermee bevestigd en UAE Team Emirates had niet alleen een ruwe diamant, maar een volwaardig juweel in handen. Hij werd vergeleken met Tadej Pogacar, die drie jaar eerder een soortgelijk resultaat behaalde in zijn debuut van de Vuelta.

Een peesblessure zorgde ervoor dat het seizoen van Ayuso in 2023 pas eind april kon beginnen. Desondanks wist de Spaanse renner tijdritten te winnen in zowel de Tour de Romandie als de Ronde van Zwitserland, waarin hij als tweede eindigde in het eindklassement. Hiermee bewees hij dat hij weer helemaal terug was. Hij ging als co-leider, samen met Joao Almeida, naar de Vuelta. Uiteindelijk eindigde hij als vierde, met een even sterke prestatie als het voorgaande jaar, maar hij slaagde er niet in om Visma te breken dat het hele podium domineerde. Hoewel Ayuso de naaste concurrent was, maakte hij nooit echt kans op de overwinning. Samenwerking met zijn teamgenoot Joao Almeida, die als negende eindigde, bleef uit.

Deze situatie was echter een vervolg op een verhaal dat begon in de Volta a Catalunya van 2022. Na de overwinning in etappe 4 naar Boí Taüll klom Almeida op naar de leiding van de wedstrijd. In etappe 6 vielen Richard Carapaz en Sergio Higuita aan bij de start en voerden een legendarische aanval uit die het algemeen klassement op zijn kop zette. Hoewel UAE de hele dag drie renners in het uitgedunde peloton had en Rui Costa zijn best deed om de aanval te controleren, slaagde Ayuso er niet in om zijn kopman te ondersteunen op een moment dat het verschil had kunnen maken, waardoor het team de leiding verloor. Dit was het eerste teken dat Ayuso niet bedoeld was om als knecht te fungeren.

Het is belangrijk om te vermelden dat dit mogelijk niet de persoonlijke beslissing van Ayuso zelf was, maar eerder een strategische keuze van UAE Team Emirates om zijn positie in het algemeen klassement (uiteindelijk vijfde) te behouden en zo UCI-punten te scoren. In 2024 domineert UAE het klassement, maar in 2023 waren ze verwikkeld in een spannende strijd met Team Visma | Lease a Bike. Sponsors hechten veel waarde aan dit klassement, hoewel de exacte reden niet geheel duidelijk is. Misschien is het om indruk te maken, vanwege een gebrek aan begrip voor de sport, of als argument voor UAE om te blijven investeren in het team. Het zou allemaal kunnen.

Ayuso zijn doel voor het seizoen 2024 was duidelijk: hij wilde zich richten op de Tour de France. De ploeg had hun shortlist voor de Tour al in de winter opgesteld, en Ayuso maakte daar deel van uit, samen met Tadej Pogacar, Adam Yates, en Joao Almeida. Het was een ongelooflijk sterk team, maar Ayuso wilde duidelijk geen bijrol spelen. "Tadej is de leider, maar ik laat geen enkele kans liggen die de koers biedt. Ik ga proberen een etappe te winnen en, afhankelijk van hoe het gaat, te vechten voor mijn persoonlijke doelen in het algemeen klassement", zei hij aanvankelijk in december. In januari voegde hij daaraan toe: "Tadej is onze leider, maar we kunnen andere kaarten uitspelen om andere teams onder druk te zetten." Het was duidelijk dat hij, ongeacht de samenstelling van het team, zijn eigen resultaten wilde behalen. Dat is niet vreemd voor een renner met zijn talent, maar het is een andere boodschap dan die van renners zoals Almeida en Adam Yates, die zich erbij neerlegden dat Pogacar altijd de hoofdrol zou spelen.

Aan de vooravond van de wedstrijd waren de ambities van de Spanjaard na een DNF in de Dauphiné enigszins veranderd, maar hij heeft nooit publiekelijk gezegd dat hij zich zou terugtrekken. "Als alles goed gaat en Tadej is, zogezegd, kalm, heb ik misschien een kans", zei hij. Nadat Yates en Almeida de Ronde van Zwitserland domineerden met de eerste en tweede plaats en Pogacar in topvorm was na een overwinning in de Giro, werd Ayuso door de meesten gezien als de vierde optie binnen het team voor het algemeen klassement.

De Tour begon en in etappe 4 ging UAE Team Emirates vol in de aanval op de Col du Galibier. Met het hele team aan kop leek Ayuso, die goede klimmersbenen had, weg te rijden van de groep. Almeida gebaarde hem echter naar voren te komen, wat de discussie over zijn rol en houding binnen het team verder aanwakkerde. Ayuso vond het gebaar onnodig, terwijl Adam Yates tussen de regels door kritiek uitte op Ayuso: "Ik moest vroeg mijn werk doen omdat sommige jongens niet in positie waren."

In etappe 11 ging de ploeg opnieuw vol in de aanval, terwijl Ayuso alleen achteraan in het peloton zat. Hij had een slechte dag, viel, en verloor meerdere posities in het algemeen klassement. De aanval van UAE werkte ook averechts en Jonas Vingegaard won de etappe voor Tadej Pogacar. Het leek alsof Ayuso geen deel uitmaakte van het teamplan. Misschien vermoedde het team al dat hij corona had en kozen ze ervoor om hem weg te houden van de klassementsrenners. Twee dagen later testte hij positief op het virus, maar hij ging toch door in de wedstrijd. Uiteindelijk haakte hij af in de eerste kilometers van de volgende etappe. De ploeg floreerde en won de wedstrijd, terwijl Ayuso zich begon te richten op zijn andere doelen, zoals de Olympische Spelen en mogelijk een terugkeer in de Vuelta a Espana.

Als Ayuso aan de Vuelta zou deelnemen, zou hij samenwerken met Almeida en Yates. Gezien zijn ambitieuze aard en de duidelijke frustraties van zijn twee teamgenoten over hem, is het onduidelijk hoe goed de groep zou presteren. Dit is vooral relevant omdat alle drie vergelijkbaar sterke klimmers zijn en ieder van hen realistisch kan dromen van de eindoverwinning in een koers waar veel van 's werelds beste klimmers ontbreken. UAE Team Emirates, en vooral ploegleider Joxean Matxin, zijn erg beschermend over Ayuso. Dit is terecht, want het is gemakkelijk te vergeten dat hij pas 21 jaar oud is. Matxin, die bekendstaat als een kwaliteitsscout, ontdekte Ayuso als junior en zette hem op hetzelfde pad als Pogacar binnen UAE. Na het incident op de Galibier deed Matxin de zorgen over zijn positie binnen het team af als onbelangrijk. Het is duidelijk dat UAE er alles aan doet om Ayuso aan boord te houden, zoals blijkt uit het contract dat loopt tot 2028.

UAE wil het talent graag behouden, maar de vraag is of Ayuso nog steeds voor UAE wil rijden. Het antwoord lijkt ja te zijn, maar waarschijnlijk niet op de manier waarop het team nu is samengesteld. De situatie zal echter niet snel veranderen. Pogacar heeft een contract tot 2027 (hoewel er geruchten gaan over onderhandelingen voor een langer en lucratiever contract), Almeida tot 2026, en Yates tot 2025. De Spanjaard is jong genoeg om te wachten op zijn kansen, maar dat zou betekenen dat hij moet stagneren in zijn huidige rol en niet verder kan ontwikkelen. De leiding nemen van de ploeg in de Tour de France is ook vrij onrealistisch gezien zijn ploeggenoten, vooral Pogacar, die elk jaar verder lijkt te evolueren.

Ayuso heeft zichzelf al bewezen als een sterke leider. Hoewel hij niet altijd de meest consistente is, heeft hij zich laten zien als een uitstekende klimmer en tijdrijder. Dit voorjaar won hij de Ronde van Baskenland en werd hij tweede achter Jonas Vingegaard in Tirreno-Adriatico. Maar kan hij de volgende stap zetten binnen UAE? Dat is de vraag, en er is een cruciale uitspraak die in de laatste dagen van de Tour werd gedaan door teambaas Mauro Gianetti: "Ayuso zou de Tour doen. Zie je hem? Nee, hij doet de Vuelta niet. Ik heb veel sterke renners om daarheen te sturen."

Hoewel er niet altijd open kaart wordt gespeeld in de wielerwereld, waarbij zowel renners als managers vaak voorzichtig zijn in de media en controversiële onderwerpen vermijden, waren de woorden van Gianetti over Ayuso glashelder. Het lijkt erop dat het team niet van plan is om hem naar de Vuelta te sturen.

Ayuso staat voorlopig niet op de planning voor de Vuelta. Naast de eerder genoemde renners, Joao Almeida en Adam Yates, zullen ook Marc Soler, Brandon McNulty en debutant Isaac Del Toro, die de Tour de l'Avenir heeft gewonnen, deel uitmaken van het team. Del Toro is een veelbelovend talent voor de Grote Rondes en maakt zijn debuut in de Vuelta. Zou hij hetzelfde pad kunnen volgen als Pogacar en Ayuso? Dat is mogelijk.

Ayuso liet zien dat hij na zijn herstel van Covid in goede vorm verkeert door op de Olympische Spelen als 22e te eindigen. Zijn toevoeging aan de ploeg zou deze ongetwijfeld versterken. Als hij meedoet, zou hij echter waarschijnlijk gedwongen worden tot een knechtenrol, iets wat hij nog nooit eerder heeft gedaan in een rittenkoers van dit niveau. De ploeg heeft echter al zoveel klimtalent dat ze waarschijnlijk niet de behoefte voelen om deze beslissing te nemen. Hierdoor zou Ayuso dit seizoen geen enkele volledige Grote Ronde hebben gereden. UAE houdt doelbewust een van hun sterkste renners uit de selectie, waardoor hij mogelijk ontevreden wordt. In mijn ogen is dit voor beiden een slechte situatie.

Er is de afgelopen weken veel gezegd en geschreven over de Spanjaard die het team wil verlaten. Een groot probleem hierbij is dat hij een contract heeft tot 2028 met een gigantische opzeggingsclausule van 100 miljoen euro. Geen enkel team zal dit bedrag betalen om hem over te nemen, maar het biedt wel mogelijkheden voor hem om op een andere manier zijn contract te verbreken, ontslag te nemen of gewoon te weigeren om voor het team te koersen. Contractbreuk is tegenwoordig niet ongehoord, zoals we zagen met het drama rond Cian Uijtdebroeks afgelopen winter. Zelfs renners zoals Tom Pidcock, die langlopende miljoenencontracten hebben, zijn in gesprek om bij andere ploegen te tekenen. Het vertrek van Primoz Roglic bij Visma vorig jaar was een vergelijkbare situatie. Het is niet onmogelijk dat Ayuso hetzelfde wil doen. Er verschijnen regelmatig geruchten en zelfs nepberichten over zijn mogelijke vertrek, en sommige media zijn daar zelfs ingetrapt.

Ik heb vastgesteld dat de relatie tussen Ayuso en zijn team niet ideaal is. Wielrennen is uiteindelijk een teamsport, en in mijn optiek heeft de Spaanse renner zichzelf in een positie gemanoeuvreerd waarin hij niet door alle teamleden wordt gesteund. Zijn vertrek zal dan ook door sommigen binnen het team niet worden betreurd. Ondertussen speelt de gedachte aan wat Isaac Del Toro dit jaar nog zou kunnen bereiken ook een rol in de overwegingen van het team. Als de Mexicaan de Vuelta met een goede positie in het algemeen klassement afsluit, voegt dat een extra laag toe aan de toch al complexe situatie. De meest verwarrende beslissingen en uitspraken komen echter niet van Ayuso zelf of zijn deelname aan de Vuelta. Terwijl UAE niet staat te springen om hem in de ploeg op te nemen, heeft koersdirecteur Javier Guillén openlijk aangegeven dat hij probeert de ploeg te overtuigen om de Spanjaard toch te laten deelnemen. Ayuso is een van de meest gerenommeerde Spaanse renners en was kopman in de afgelopen twee edities van de Vuelta.

Guillén verklaarde tijdens de Tour de France tegenover persbureau EFE dat Ayuso zeker was van deelname voor de editie van dit jaar. Dit bleek echter onjuist te zijn. Een week later gaf hij aan dat het nog niet zeker was, maar dat hij met UAE in gesprek ging. "Vanaf vandaag hebben we geen bevestiging van Ayuso, en ik denk ook dat er een kwestie is om te analyseren. De teams worden ruim van tevoren samengesteld en de renners bereiden zich daarop voor. Ik denk niet dat het gemakkelijk is om een renner uit een team te halen om een andere toe te voegen." Guillén heeft publiekelijk duidelijk gemaakt hoe graag hij wil dat Ayuso deelneemt aan de wedstrijd. "Als Spaanse renner vraag ik de ploeg om ons Ayuso te brengen. Maar ik vraag het met genegenheid, ik vraag het hartelijk en ik vraag het met begrip voor alle omstandigheden. Natuurlijk hebben zowel de renner, de wedstrijd als het land Ayuso nodig."

De uitspraak van Guillén, "ik vraag het team om ons Ayuso te brengen", is opvallend. Hoewel ik begrijp waarom hij dit zegt, is het opmerkelijk dat hij deze oproep publiekelijk doet. Het komt op mij over als een wanhopig pleidooi dat er niet goed uitziet en waarschijnlijk niet succesvol zal zijn. Door de ontstane situatie zal de Vuelta mogelijk een van zijn sterren missen. Een deelname van Ayuso zou volgens mij iedereen ten goede komen, behalve misschien zijn ploeggenoten. Het teammanagement lijkt echter niet bereid om dat compromis te maken.