“Wielrennen is de enige sport die niet profiteert van televisierechten” – kopstukken van de WorldTour waarschuwen dat het model ‘onmogelijk vol te houden’ wordt, te midden van voorstellen om toeschouwers langs de weg te laten betalen

De WorldTour oogt vanaf de kant van de weg gezonder dan ooit, maar twee van de meest ervaren ploegbazen waarschuwen dat de financiële fundamenten onder de sport beginnen te scheuren.

In gesprek met La Derniere Heure stellen Valerio Piva van Team Jayco AlUla en de voormalig ploegmanager van Decathlon AG2R La Mondiale Team, Vincent Lavenu, dat het huidige model te veel ploegen kwetsbaar maakt, te afhankelijk van broze sponsoring, en te ver achterop bij een handvol super gefinancierde giganten.

Voor hen is de kernzin bruut eenvoudig: “Wielrennen is de enige sport waarvan de actoren niet profiteren van de spin-offs van tv-rechten, terwijl het populairder is dan ooit.” Samen concluderen ze: “een paradoxale situatie”.

Die paradox zien ze in real time: wereldwijd groeiende kijkcijfers en iconische koersen aan de ene kant, ploegen die opklappen of tot fusies gedwongen worden aan de andere.

Vanuit Piva’s perspectief is de groeiende kloof niet langer iets wat je kunt wegzetten als perceptie of zure druiven. Volgens hem zit het ingebakken in hoe de WorldTour nu functioneert. “Dit gat wordt jaar na jaar groter.”

Het peloton, stelt hij, raakt steeds meer verdeeld tussen een kleine groep grootmachten en de rest. De uitslagen weerspiegelen dat onevenwicht veel vaker dan dat ze het doorbreken. “Er is een realiteit waaraan we niet ontsnappen: vier of vijf grote ploegen winnen het merendeel van de koersen. De anderen moeten het doen met de kruimels, wat financiële partners niet aanmoedigt om het avontuur met hen voort te zetten.”

Voor de rest draait overleven vaak niet om prestaties, maar om de stemming en prioriteiten van één geldschieter. “Maar wanneer die persoon de kraan dichtdraait, is het over.”

Lavenu ziet hetzelfde beeld vanuit een andere hoek. Hij wijst op een sport waarin enkele structuren zijn aangesloten op staatsgeld of multinationale steun, terwijl de rest permanent op de rand leeft. “Vandaag zijn er enkele ploegen die worden gesteund door staten of multinationals met onbeperkte budgetten, en de anderen die vechten om de steun van sponsors te behouden, die soms steeds terughoudender zijn om de geldbuidel te openen.”

Op zichzelf is dat al zorgwekkend genoeg. Wat het richting crisis duwt, is in hun ogen dat ploegen niet delen in de waarde van het product dat ze helpen creëren. “Wielrennen profiteert niet van tv-rechten, noch van ticketing.”

De UCI sluist wel geld terug naar de basis van de piramide, maar Lavenu is duidelijk over de grenzen daarvan. “Ze voorziet in een kleine ontwikkelingsvergoeding voor amateurclubs.”

Dat helpt, maar het is allerminst de robuuste inkomstenstroom die WorldTour-ploegen beschermt tegen de volgende sponsorterugtrekking of mislukte fusie.

Nu projecten verdwijnen en tientallen renners naarstig een contract zoeken, gaat het debat onvermijdelijk over hervorming. Een opvallend voorstel is om fans te laten betalen voor toegang tot bepaalde punten op het parcours en dat geld te herverdelen naar de ploegen. Piva en Lavenu nemen het idee serieus, maar zien het niet als wondermiddel.

Piva ziet de logica op papier, mits de middelen daadwerkelijk terechtkomen bij de mensen die de show maken. “In een ideale wereld zou het geld worden verdeeld volgens de teambudgetten. Maar de sterksten zouden recht hebben op een groter stuk van de taart omdat zij vooraan in de koers het spektakel leveren.”

Met andere woorden: zelfs een nieuwe geldpot dreigt dezelfde hiërarchie te reproduceren, tenzij die met keiharde waarborgen wordt ontworpen.

Lavenu stuit intussen meteen op praktische en culturele vragen. Hoe voorzie je iets van tickets dat altijd open, fluïde en geworteld in de publieke ruimte is geweest? “Hoe controleer je de toeschouwers? En wat met degenen die er al sinds de ochtend staan?”

Hij is stellig dat een van de grootste troeven van het wielrennen niet zomaar opgeofferd kan worden. “Deze vrije toegang afschaffen lijkt me geen goed idee.”

Voor Lavenu is toegankelijkheid langs de weg deel van de identiteit van de sport en een reden waarom de helden zo benaderbaar zijn. Dat afsluiten kan het juist schaden wat ploegen en organisatoren proberen te gelde te maken.

Dat brengt hem eerder bij de kostenkant van de vergelijking. Als inkomsten lastig eerlijk te laten groeien zijn, kunnen uitgaven misschien worden beheerst. Toch ziet hij ook hier flinke complicaties. “We zouden een salarisplafond kunnen overwegen, een limiet op lonen,” suggereert Lavenu. “Maar hoe leg je dat op aan een door een staat gefinancierde sponsor zoals UAE?”

Zonder een vorm van centrale autoriteit en gedeelde instemming dreigt een cap tandeloos te zijn voor de grootste spelers en bindend alleen voor wie minder onderhandelingsmacht heeft.

Beide mannen keren terug naar dezelfde kerntegenstrijdigheid: wielrennen is zichtbaarder dan ooit, maar de mensen die koersen en ploegen runnen, werken nog steeds zonder de beschermingen die in andere mondiale sporten gelden.

Het huidige model vraagt sponsors vrijwel alle risico te dragen en hoopt vervolgens dat ze loyaal blijven. Het vraagt subtopploegen om relevantie te bevechten in een kalender waarin, zoals Piva het stelt, “vier of vijf grote ploegen het merendeel van de koersen winnen.” Het vraagt renners en staf carrières op te bouwen binnen projecten die kunnen verdwijnen zodra een weldoener besluit de “kraan dicht te draaien”.

En ondertussen, zoals Piva en Lavenu gezamenlijk onderstrepen, “is wielrennen de enige sport waarvan de hoofrolspelers niet profiteren van de spin-offs van tv-rechten, terwijl het populairder is dan ooit.”

Voor hen is de conclusie onontkoombaar: als de WorldTour geen manier vindt om de gegenereerde waarde eerlijker en voorspelbaarder te delen, blijft de sport in deze paradox leven — en zullen meer ploegen de prijs betalen voor een systeem dat hun voortbestaan nooit echt heeft gegarandeerd.