"Remco haalt Pogacar in, hoe kan dat?" - WK wielrennen legt onzichtbare vijand bloot

Wereldkampioenschappen zijn zelden voorspelbaar. De geschiedenis heeft aangetoond dat de renners die domineren in de grote rondes en klassiekers vaak kwetsbaar zijn op het eendaagse wereldtoneel. Dit jaar in Rwanda bevestigden de tijdritten van de mannen en vrouwen dit patroon opnieuw. Marlen Reusser domineerde in het vrouwenveld om eindelijk haar langverwachte goud te claimen, terwijl Remco Evenepoel een derde opeenvolgende regenboogtrui toevoegde in het mannenevent. Maar enkele van de favorieten voor de race, waaronder Tadej Pogacar en Demi Vollering, waren ondanks sterke resultaten op papier niet in staat om hun allerbeste prestaties neer te zetten.

Voormalig Vuelta-kampioen Chris Horner gelooft dat het antwoord niet ligt in vorm of talent, maar in de unieke uitdagingen die de Wereldkampioenschappen presenteren. In zijn podcast "Beyond the Coverage" betoogde Horner dat alles, van luchtkwaliteit tot nationale teamlogistiek, zelfs de sterkste renners kan ontsporen. “Als je deze Wereldkampioenschappen op de weg kijkt, moet je begrijpen dat het nogal verschilt van alles wat we zouden ervaren bij onze normale handelsteams gedurende het seizoen,” zei hij.

Het parcours in Kigali was op zichzelf al veeleisend, maar Horner wees erop dat de renners te maken hadden met een minder zichtbare tegenstander. “We weten dat er hier in Rwanda wat problemen met de luchtkwaliteit zijn. We koersen in Afrika. En we weten dat de luchtkwaliteit altijd boven de 100 ligt of net erboven of net eronder hangt.”

Verschillende renners gaven toe dat de 'smog' en stof hen hadden beïnvloed. "Urska Zigart, de verloofde van Tadej Pogacar, bracht de luchtkwaliteit naar voren en hoeveel ze daarna aan het hoesten waren," zei Horner. Ook Vollering erkende dat het een ongewoon zware dag was, zeggende na haar tijdrit "de luchtkwaliteit is hier natuurlijk anders, maar ik had niet al te veel moeite met de hitte zelf. Mijn hartslag was vandaag echt heel hoog, en ik moet even gaan zitten, alles opnieuw bekijken en zien wat het was. Maar ik denk dat iedereen het moeilijk had. Als ik derde kan worden met deze benen, dan laat dat zien hoe zwaar het was voor iedereen.”

Horner benadrukte dat de aard van tijdritkoersen dit probleem nog acuter maakt. “In de individuele tijdrit, als je naar een vreemde plek gaat met problemen met de luchtkwaliteit, en als je eenmaal 100% gaat, heb je niet de mogelijkheid, zoals bij een ploegentijdrit, om dat gas terug te nemen en het lichaam weer onder controle te krijgen, omdat je dan te veel tijd gaat verliezen.”

De mannenwedstrijd leverde een van de meest dramatische beelden van de week op: Evenepoel haalde Pogacar in op de laatste klim. Voor Horner was de verklaring eenvoudig. “Als je Remco Evenepoel Tadej Pogacar ziet inhalen in een individuele tijdrit, betekent dat gewoon dat hij vanaf het begin echt slecht was en de benen niet kon vinden, het vermogen om het gas terug te nemen om weer goed te worden zonder te veel tijd te verliezen.”

Pogacar zelf gaf de teleurstelling toe. “Het is moeilijk te verteren, dat is zeker,” zei hij daarna. “Maar het is Remco - hij is gewoon zo goed in deze discipline. Hopelijk gaf hij vandaag 100% en zal hij komende zondag maar voor 99% klaar zijn voor ons.”

Kris van der Mieren, de teamdokter van België, bood een andere mogelijke verklaring, "Misschien zit de jetlag nog in zijn lichaam. Als dat binnen een week is opgelost, kan dat in zijn voordeel zijn. Maar zo niet, dan denk ik dat hij het zondag moeilijk zal hebben tegen een super Remco Evenepoel."

Voor Horner gaan de fysiologische problemen hand in hand met de verstoring van de routine. Renners brengen bijna hun hele seizoen door met handelsteams die hun gewoonten door en door kennen. Bij de Wereldkampioenschappen verandert alles. “Elk personeelslid is niet gewend om persoonlijk met jou te werken. Voor mij, het grootste deel van de tijd toen ik binnenlands en zeker in Europa reed, had ik een bepaald trainingsregime dat altijd hetzelfde moest zijn.”

De podcast ging herhaaldelijk terug naar de vraag naar voorbereiding. Renners als Vollering en Pogacar kwamen pas een paar dagen voor hun races in Rwanda aan, en het werd snel een uitdaging om op onbekende wegen te trainen. “Als we over Urska's interview praten, zei ze dat ze wat rustige wegen moesten vinden om op te trainen. Dat is nog een probleem als je je handelsteam en de Europese wielrengebieden waar je gewend bent om te racen, verlaat.”

De Australiër Jay Vine uitte vergelijkbare zorgen. Horner verbindt de punten: “Wanneer we beginnen te kijken naar al deze interviews en ze samenvoegen, de mannen- en de vrouweninterviews, kijk je naar het interview van Jay Vine, en hij praat over hoe ze rustige wegen moeten kunnen vinden om op te trainen. Als Jay Vine het heeft over het vinden van rustige wegen, betekent dat dat voor de individuele tijdritkampioenschappen de meeste mensen waarschijnlijk niet de training hebben kunnen doen die 100% ideaal was voor wat ze gewend zijn te doen.”

Het resultaat was dat zelfs topfavorieten zich vanaf het begin onevenwichtig voelden. “Een ervaren renner als Anna van der Breggen moest, als we naar haar interview kijken, we weten dat ze het gas moest terugnemen, gestaag moest blijven, en ze was nog steeds in staat om de zilveren medaille te behalen. Maar dat is op ervaring gebaseerd. Als je jonger binnenkomt, kan je beginnen de veranderingen en alles wat er om je heen gebeurt, verkeerd te interpreteren, en opeens kan je die rustige wegen niet vinden. Je kan niet trainen zoals je gewend bent, en je training kan binnen vier dagen tijd verdwijnen.”

Horner benadrukte dat omgevingsomstandigheden slechts een stukje van de puzzel zijn. Op de Wereldkampioenschappen worden de renners weggetrokken van hun vertrouwde handelsteams en geplaatst in nationale ploegen die mogelijk niet dezelfde cohesie hebben. “Als je vroeg aankomt en je komt drie of vier dagen voor de individuele tijdrit aan, de hele week blijft tot de wegrace het volgende weekend eindigt, dan betekent dat dat je een soort van normaliteit in je routine moet kunnen vinden, in je dagelijkse routine en in je trainingsroutine. En dat is erg ingewikkeld.”

Hij illustreerde het probleem met een persoonlijke anekdote. “Elk personeelslid is niet gewend om persoonlijk met jou te werken... Ik herinner me dat toen ik in 2013 de Vuelta a España won, ik slechts twee weken later opdook voor de Wereldkampioenschappen op de weg. En in de race, direct in de race, laat ik een van mijn teamgenoten teruggaan en een cola en een Snickers voor me halen bij de auto, en niemand dacht eraan om Snickers mee te nemen.”

Voor Horner belichten dergelijke lapsussen hoe anders de Wereldkampioenschappen kunnen aanvoelen in vergelijking met het ritme van een normaal seizoen. Zelfs kleine verstoringen in voeding, training of uitrusting kunnen een sneeuwbaleffect hebben op grote prestatiekloven.

Daarom ziet Horner ervaring als doorslaggevend in het omgaan met de Wereldkampioenschappen. Renners als Van der Breggen, die talloze pieken en dalen in haar carrière heeft doorgemaakt, zijn in staat om vroeg gevaarlijke signalen te herkennen en het tempo aan te passen. Jongere renners daarentegen kunnen hun vorm gemakkelijk verkeerd interpreteren of te hard te vroeg aangaan. “Een ervaren renner als Anna van der Breggen… moest het gas terugnemen, gestaag blijven, en ze kon nog steeds de zilveren medaille behalen. Maar dat is gebaseerd op ervaring.”

De onvoorspelbaarheid van de tijdritten heeft alleen maar de intriges voor de wegraces vergroot. Horner waarschuwde dat de dynamiek van het Wereldkampioenschappen peloton er heel anders uit zal zien dan een grote ronde of een monument. “Naast alles wat ik je al heb verteld, zullen er minder grote teams zijn die de wegraces kunnen controleren. En of die teams al dan niet zullen samenwerken, is iets anders dat we helemaal moeten uitzoeken.”